Meteen naar de inhoud

Weet waarom je eet

Tijdens mijn studie Vrouwenstudies aan de UU in de jaren ’90 heb ik mij verdiept in eetproblematiek en behandelswijzen daarvan. Niet in de laatste plaats omdat ik in die tijd zelf –zoals zo mooi gezegd– ervaringsdeskundige was. Ruim zes jaar lang heb ik last gehad van elkaar afwisselende periodes van anorexia en boulima. Bij de reguliere hulpverlening vond ik weinig begrip voor wat er werkelijk in mij omging en veel sturing naar wat door anderen werd gezien als wenselijk. Voor mij persoonlijk lag de oplossing in het mij spiritueel ontwikkelen.

Door meditatie, lichaamswerk en heel veel zelfreflectie leerde ik weer vriendelijk naar mezelf kijken en kwam ik dieper in contact met mijn gevoelens. Zo heb ik langzaam maar zeker onverwerkte gebeurtenissen en patronen uit mijn leven een plekje weten te geven en geleerd om mij aan de basis van mijn zijn weer veilig te voelen. Nog meer dan voorheen ben ik door deze periode gefascineerd geraakt door de vraag: ‘wat heeft de ene mens in geestelijke nood nodig van een ander?’ Want wat mij werd geboden heeft me eerder meer in de war gebracht dan iets anders.

Het raakt me nog steeds dat er in de begeleiding voor mensen met een eetstoornis zo weinig goede antwoorden lijken te zijn binnen de GGZ. Anorexia wordt als een heel complexe stoornis gezien die psychiatrisch is en de grootste sterftecijfers heeft van alle psychiatrisch ziektebeelden. Ik vind het lastig dat het wordt gezien als een mentale stoornis terwijl er mijn inziens altijd een gevoelsstoornis aan ten grondslag ligt. Maar dat zegt veel over het dominante mensbeeld in onze samenleving. Ik herken veel in dit artikel van decorrespondent https://decorrespondent.nl/12610/anorexia-is-de-ultieme-streefziekte-een-spiegel-voor-de-samenleving/637fae21-d5ed-0150-39b2-d5df300f9378

Bijna vijf jaar lang heb ik als vrijwilliger bij de organisatieIxta Noaeen zelfhulpgroep begeleid. Mijn ervaring is dat er heel verschillende redenen kunnen zijn voor – meestal meisjes/jonge vrouwen – om te gaan rommelen met eten. Als je anorexia, boulimia of een andere eetstoornis hebt, dan heb je op zoek te gaan naar wat jouw verhaal hierachter is. Dat kan een ervaring zijn met lichamelijk of seksueel grensoverschrijdend gedrag waardoor je lijf niet meer als dat van jou voelt, maar juist onderwerp wordt van verdrongen pijn. Het kan het gemis aan veilige hechting zijn bij één of beide van je ouders of (meer)generationeel trauma waardoor je nooit hebt geleerd hoe met je gevoelens om te gaan want van wie had je het moeten leren? Maar wat daarbij ook kan spelen is dat er sprake is van een aanleg tot geestelijke leven. Niet alleen in het westen maar ook in het andere culturen staat het onderwerpen aan een streng ascetisch bestaan in een spiritueel perspectief. Hoezo spreken wij vandaag de dag over een ziekte? https://www.amazon.com/Holy-Anorexia-Rudolph-M-Bell/dp/0226042057. Toen ik 13 was wilde ik het liefst droog brood eten en zonder matras op de grond slapen. Was ik ziek? Nee, ik had behoefte aan een soberder, wezenlijker en meer verinnerlijkt bestaan dan ik op dat moment door de druk van mijn omgeving moest leven. Ik zal echt niet de enige zijn.

Relatief vaak zijn mensen met eetstoornissen op een bepaalde manier gevoelig en wel zo gevoelig dat ze daarmee binnen hun omgeving in de kou zijn komen te staan. Met als gevolg een gevoel van existentiele en gevoelsmatige leegte. Een beetje vergelijkbaar met een baby die niet wordt aangeraakt, zo is er ook geen aanraking van innerlijk ervaren. We weten allemaal wat er met onaangeraakte baby’s gebeurt. Bij veel therapie ligt de nadruk erg op het eten en wordt het ‘niet-gezien’ worden van degene om wie het gaat en wat er werkelijk speelt tragisch genoeg herhaald. Een ‘behandeling’ van liefde, affectie, begrip, aanraking, integriteit, vertrouwen, humor, oprechte aandacht, betrouwbaarheid, verbondenheid’, kortom humane compassievolle medemenselijkheid met begrip voor spirituele verlangens lijkt ver te zoeken maar ook niet echt serieus genomen te worden. Ik herinner me de documentaire ‘Emma wil leven’ met een nagesprek met professionals en een ervaringsdeskundige waarin dit zo pijnlijk duidelijk werd. Ik heb ooit een boek gelezen geschreven door een hoofdbehandelaar van de meest toonaangevende eetstoornissen kliniek in Nederland en aan het einde van het boek wist ik alles over het gedrag maar werkelijks niets over de persoon om wie het gaat. Als je op internet kijkt zie je allerlei beschrijvingen door deskundigen van soorten eetstoornissen, maar nagenoeg niets over de verschillende redenen erachter.

Als ervaringsdeskundige is het niet zo makkelijk om mee te praten in de behandeling van eetproblematiek. Ook niet als je gepromoveerd bent en een lange ervaring hebt in het begeleiden van mensen. De samenwerking in dit domein is miniem. Helaas. Het enige wat ik kan bieden op dit moment is persoonlijke begeleiding in mijn eigen praktijk, maar de vergoeding daarvoor vanuit de zorgverzekering is miniem. Want wat er ook aan de hand is, in vijf gesprekken is het nooit opgelost.

In het verleden heb ik ook wel eens een driedaagse gegeven aan mensen die hun eigen eetgedrag nader onder de loep willen nemen. In dit programma – weet waarom je eet – genaamd, speelt systemisch werk de hoofdrol in het persoonlijke onderzoeksproces dat iedere deelnemer onderneemt naar de achtergronden van zijn of haar verstoorde eetgedrag. Helaas de samenwerking met een collega hierin tot een einde gekomen en ook is de zelfhulpgroep van Ixta Noa in Utrecht een paar jaar geleden ter ziele gegaan.

Wel ben ik bezig om samen met Zen-leraar Geert Gerats een zelfcompassietraining te ontwikkelen speciaal voor deze groep.

Mocht je interesse hebben, in óf deze training óf de onderzoeksdriedaagse dmv opstellingen, stel gerust een vraag hoe het met deze plannen staat.